بازار تبریز به عنوان بزرگترین بازار سرپوشیده جهان که همچنان نیز مورد استفاده قرار دارد، دارای اهمیت بسیاری در حوزه معماری است. بنابرین در این مطلب از فروشگاه معماری دیسامگ، به ارائه پاورپوینت مرمت بازار تبریز در قالب ۱۱۲ اسلاید به همراه پلان اتوکدی بازار تبریز می‌پردازیم.
موقعیت:
تبریز کلان‌شهری در شمال‌غرب ایران و مرکز استان آذربایجان شرقی با آثار تاریخی و فرهنگی بسیاری نظیر خانه حیدرزاده و مسجد کریم خان تبریز و خانه پروین اعتصامی است. این شهر، بزرگترین قطب اقتصادی منطقهٔ شمال‌غرب ایران و مناطق آذری‌نشین به شمار می‌رود. تبریز در زمان بسیاری از سلسله ها نظیر اتابکان و صفویان، پایتخت سیاسی ایران و شهر ولیعهدنشین ایران در دورهٔ قاجاریه بوده‌است. بازار تبریز که در مرکز این شهر قرار دارد نیز از بزرگترین و مهمترین بازارهای سرپوشیده ایران و قارهٔ آسیا به‌شمار می‌رود که از سمت شرق به عالی‌قاپو و از سمت غرب به مسجد جامع محدود شده است و از سمت شمال، بخش‌هایی از شمال رودخانهٔ مهران‌رود را دربر می‌گیرد و این دو بخش را به وسیلهٔ پل‌هایی چوبی که در امتداد راسته بازار قرار دارند، به هم متصل می‌کند. اما قسمت اعظم مساحت بازار در جنوب مهران‌رود (میدان چایی) و حد فاصل خیابان‌های دارایی، شهدا، فردوسی، شهید مطهری، چای‌کنار و جمهوری اسلامی قرار گرفته است. بازار تبریز هم اکنون به طول یک کیلومتر بزرگترین مجموعه به هم پیوسته و مسقف دنیاست و در سال ۱۳۵۴ در فهرست آثار ملی ثبت شده است.
تاریخچه بازار تبریز:
تبریز از دیرباز محل داد و ستدهای تجاری بوده است و بازار تبریز نیز که قدمت آن به قرن چهارم هجری بازمی‌گردد یکی از مهمترین مراکز تجاری جاده ابریشم به شمار می‌رفت و به عنوان یکی از بزرگترین بازارهای مسقف جهان، گواهی بر اصالت معماری مشرق زمین است. پس از ورود اسلام به ایران و ترویج شهرسازی اسلامی، این بازار در همان نقطه فعلی بنا شد و حتی نام آن در کتاب تاریخی مارکوپولو که به این خطه سفر کرده بود نیز ذکر شده است. در سده هشتم هجری، تجار انگلیسی، از طریق جاده ابریشم کالاهای خود را برای داد و ستد به بازار تبریز می‌آوردند که در نهایت با روی کار آمدن عباس میرزا در این شهر، بازار تبریز به مرکز تجارت انگلیسی‌ها بدل گردید.
با روی کار آمدن سلسله صفویان در قرن نهم هجری و انتخاب تبریز به عنوان پایتخت ایران، این بازار به بزرگترین و پربارترین بازار ایران بدل گردید. با شروع قرن دهم هجری، تبریز جایگاه خود را به عنوان پایتخت از دست داد اما بازار این شهر همچنان قوام و شهرت خود را حفظ نمود؛ چراکه بازار تبریز علاوه بر اهمیت اقتصادی، از دیدگاه سیاسی نیز جایگاه خاصی دارد و می‌توان به تاثیر آن در وقوع انقلاب مشروطه در قرن گذشته و انقلاب اسلامی در قرن معاصر اشاره نمود. این بازار در سال ۱۱۹۳ هجری قمری بر اثر زلزله با خاک یکسان شد اما دیری نپایید که مجددا مرمت گردید و بازار کنونی تبریز مربوط به اواخر دوره زندیه و عصر قاجار می‌باشد. در زمان عباس میرزا، تبریز ولیعهدنشین و دارالسلطنه گردید و لذا سراها و تیمچه‌ها و بازارهای عالی تازه‌ای در بازار این شهر، احداث شد.
معماری بازار تبریز:
در معماری و بافت سنتی شهرهای ایران، مجموعه بازار شامل راه‌های ارتباطی، چهار سوق‌ها، کاروانسراها، تیمچه‌ها و راستههایی بوده است که استخوان بندی اصلی بافت شهر را تشکیل می‌دادند. بازار بزرگ تبریز نیز با تیمچه‌ها و سراها و کاروانسراهای متعدد از اقتدار و رونق تجاری این شهر در گذشته‌های دور و نزدیک حکایت دارد. بازار تبریز با طاق‌ها و گنبدهای بلند آجرین خود شامل بازارهای متعددی از جمله بازار امیر، بازار کفاشان، راسته بازار، بازار حلاجان، یمینی دوز بازار، راسته کهنه، بازار حاج محمد حسین، بازار مشیر و دیگر بازارهایی است که در کنار یکدیگر، عرصه عظیمی را برای دادوستد فراهم نموده‌اند.
بازار تیمچه امیر یکی از شاهکارهای جالب معماری و یکی از با شکوه‌ترین تیمچه‌های بازار تبریز به حساب می آید. سرای امیر دارای صحن بزرگ مستطیل شکل و کنج‌های بریده شده‌ای است که به سمت شمالی-جنوبی کشیده شده‌اند. دورتا دور صحن سرای امیر را حجره‌هایی در دو طبقه فرا گرفته‌اند. در کل، نقشه سرا به صورت متقارن بوده و دارای دو محور تقارن عمود برهم شمالی-جنوبی و شرقی-غربی است. ایوان شمالی سرای امیر تنها ایوانی از این مجموعه می‌باشد که فاقد دالان است و ارتباطی با الگوهای فضایی مجاور ندارد. ولی تزئینات معماری و آجرکاری آن، مشابه ایوان‌های دیگر است.
تیمچه مظفریه نیز یکی از زیباترین بخش‌های بازار است که توسط حاج شیخ جعفر قزوینی، تاجر سرشناس دوره ناصرالدین شاه ساخته شد و به مناسبت حضور مظفرالدین میرزا، ولیعهد وقت، در این تیمچه، به نام مظفریه نامگذاری گردید. تیمچه‌ها به فضاها و مناطقی گفته می‌شود که سقف آنها به صورت گنبدی است و به وسیله آجرکاری و با سبک تاریخی خاصی ساخته شده‌اند. حجره همکف تیمچه محل داد و ستد و زیرزمین آن محل انبار کالا و طبقه فوقانی نیز محل استراحت و بیتوته شبانه بود. کاروانسراها نیز محوطه‌های بزرگی با فضاهای سبز و آب انبار و استخر بودند که تجار، کالاها و چهارپایان خود را در حیاط این محوطه گذارده و به دادوستد می‌پرداختند. لکن سراها، واحدهای کوچک حیاط‌دار روبازی شبیه به کاروانسراها اما کوچکتر از آنها بودند که تجار مال‌التجاره خود را در آن تخلیه می‌کردند.
در بازار تبریز، مدارس و مساجد زیادی نیز به چشم می‌خورند که معماری آنها شبیه به هنر معماری به کار گرفته شده در سایر مدارس و مساجد سنتی ایران است. گرمابه‌های قدیمی و حمام‌های تاریخی واقع در محدودهٔ بازار تبریز نیز از نظر قدمت تاریخی و نوع و سیستم معماری دارای اهمیت بسزایی هستند. یکی از این گرمابه‌ها، حمام میرزا مهدی است که درست روبروی مسجد جامع قرار دارد و یکی از حمام‌های لوکس زمان خود به حساب می‌آمد. نقاشی‌های هنری و زیبایی که بر دیوارهای رختکن این بنا نقش بسته است، جلوه خاصی به این گرمابه بخشیده که در طول دوره‌های گذشته نیز چندین بار تجدید شده است.
اسکرین‌شات پلان اتوکدی بازار تبریز:
عناوین اصلی و سرفصل‌های پاورپوینت مرمت بازار تبریز:
- معرفی بازار تبریز
- موقعیت اثر
- ویژگی‌های فیزیکی بازار
- بررسی وضعیت
- عناصر و فضاهای شهری و ارتباطی
- تاریخچه و مشخصات بنا
- سرا
- توزیع رشته‌های کسب و کار
- شناخت ساختار کالبدی سرا
- مقایسه بازار سرپوشیده تبریز با سایر بازارهای سرپوشیده ایران
- سراهای بازار تبریز
- شکل هندسی سراهای بازار تبریز
- دسترسی‌ها
- شناخت هندسه و تناسبات معماری و اجزای آن
- شناخت تکنیک‌های ساخت
- جزئیات اجرایی سقف قسمت‌های ورودی
- پوشش کلیل
- آجرهای مصرفی
- تزیینات
- قرینه‌سازی در بازار سرپوشیده تبریز
- آسیب‌شناسی
- عوامل طبیعی
- عوامل گیاهی
- عوامل بیولوژیکی
- عوامل اجتماعی
- عوامل ساختاری
پاورپوینت مرمت بازار تبریز، برای نخستین بار و به طور اختصاصی، توسط فروشگاه معماری دیسامگ و در قالب ۱۱۲ اسلاید و به همراه پلان اتوکدی بازار تبریز تهیه و تدوین شده است و هم اکنون در اختیار شما عزیزان قرار دارد. شما با خرید و دانلود فوری پاورپوینت مرمت بازار تبریز، یکی از بهترین منابعی جهت مطالعه و بررسی مرمت بازار تبریز را در دست خواهید داشت که می‌تواند به عنوان یک پروژه دانشجویی فوق‌العاده نیز مورد استفاده قرار بگیرد.
دیدگاهتان را بنویسید