خانه بروجردیها کاشان به عنوان یکی از شاخصترین خانههای تاریخی ایران، دارای معماری فوقالعادهای است که آن را از سایر خانههای تاریخی ایرانی متمایز میکند. بنابرین در این مطلب از فروشگاه معماری دیسامگ، به ارائه پاورپوینت تحلیل خانه بروجردیها کاشان در قالب ۱۲۰ اسلاید میپردازیم.
موقعیت:
کاشان شهری تاریخی در شمال استان اصفهان است. این شهر در مرکز ایران و در ۲۲۰ کیلومتری جنوب پایتخت و ۲۰۰ کیلومتری مرکز استان قرار دارد. کاشان مهد تمدن و فرهنگ سنتی ایران و مشهور به دارالمومنین است. این شهر با بیش از ۷۰۰۰ سال قدمت شهرنشینی یکی از زیباترین شهرهای ایران نیز محسوب میشود. کاشان را میتوان من جمله شهرهایی دانست که در گذر زمان به اصالت و وجود مشاهیر علمی و ادبی زیادی بالیده است.
در مورد ریشه نام شهر کاشان نیز همانند بسیاری از نامهای دیگر اختلاف نظرهای زیادی وجود دارد. برخی کاشان را برگرفته از «کی آشیان» به معنای جایگاه حاکمان میدانند و گروهی دیگر لغت کاشان را به معنی خانههای تابستانی ساخته شده با چوب و نی میدانند. بر اساس نظر دیگری کاشان تحریفشدهٔ «کاسیان» و به معنای محل اسکان اقوام کاسی یا همان کاشی بوده است که امروزه نیز کاشانیها را «کاشی» خطاب میکنند. در گفتههای دیگر ساخت کاشی مرغوب در این منطقه را دلیل نام گذاری شهر به نام کاشیان میدانند که به کاشان تحریف شدهاست.
شهر کاشان در شمال استان اصفهان و در میان کوههای کرکس نطنز و کویر مرکزی ایران واقع شدهاست و از وجود بناهای تاریخی مهمی بهره میبرد که پس از گذر سالیان دراز نیز همچنان استوار باقی ماندهاند و یا آثاری از آنها به جای مانده است که من جمله اهم آنها میتوان از مناره زین الدین، آرامگاه سلطان عطابخش، مسجد عمادی، مسجد جامع، مدرسه سلطانی، مسجد آقابزرگ، قلعه جلالی، حمام سلطان امیراحمد و کاروان سرای امین الدوله نام برد. علاوه براین آثار تاریخی، عمارتهای چشمنوازی نیز در این شهر به چشم میخورند که خانه بروجردیها، خانه بنی کاظمی و خانه مرتضوی مشهورترین آنها هستند. خانه بروجردیها از آثار تاریخی مهم شهر کاشان است که در خیابان علوی، محلهٔ سلطان میراحمد قرار دارد و ساخت آن به نیمهٔ دوم قرن ۱۳ هجری، اواخر دوران قاجار، برمیگردد.
تاریخچه خانه بروجردیها:
خانه بروجردیها در نیمه دوم قرن ۱۳ هجری و در دوره قاجاریه بنا شده است. زمانی که مرحوم حاج سیدحسن نطنزی مشهور به بروجردی، تاجرمعروف فرش کاشان، دختر همکارش مرحوم حاج سید جعفر نطنزی را برای پسرخود، سید مهدی خواستگاری کرد، خانواده دختر که درخانه فعلی طباطباییهای کاشان زندگی می کردند، ساخت خانهای درشان وموقعیت اجتماعیشان را برای محل زندگی دخترشان شرط این ازدواج قراردادند.
خانواده بروجردی از معروفترین معمار شهر، استاد علی مریم کاشانی، درخواست کردند که خانه مورد نظر را بسازد. استاد علی مریم کاشانی، یکی از معماران معروف سده ۱۳ هجری در شهر کاشان بود که بناهای تاریخی زیادی نظیر خانه بروجردیها، خانه طباطباییها و کاروانسرا یا تیمچه امین الدوله را در این شهر بنا نهاد. استاد بعد از به پایان رساندن سفت کاری خانه، برای انجام نازک کاری و تزیینات از برجستهترین هنرمندان نگارگر شهر دعوت به عمل آورد و این هنرمندان، داستانها و روایات عاشقانه خمسه نظامی وهفت پیکر جامی را در جای جای طاق ها و رواقها به تصویر کشیدند.
ساخت خانه بروجردیها که توسط ۲۵ معمار و هنرمند انجام شد، در حدود ۱۲ سال به طول انجامیدو این خانه که در زمان حکومت ناصرالدین شاه قاجار و در بین سالهای ۱۲۸۰-۱۲۹۲ هجری ساخته شد، اکنون حدود ۱۳۰ سال عمر دارد. نقاشیهای ارزنده و گچبریهای این خانه نیز که با رنگ روغن و آبرنگ ترسیم شدهاند، زیر نظر دو هنرمند بزرگ و نامدار نقاشی ایران دوران قاجار “مرحوم میرزا ابوالحسن غفاری کاشانی” (بنیانگذار اولین مدرسه نقاشی در ایران) و برادرزاده اش “مرحوم میرزا محمدخان غفاری کاشانی” ملقب به “کمال الملک” ترسیم و طرح های گچبری خانه نیز با نظارت این دو استاد به انجام رسیدهاست.
ابولحسن غفاری کاشانی، ملقب به صنیع الملک یکی از نقاشان و نگارگران معروف ایرانی و عموی کمال الملک و یکی از تأثیرگذارترین نقاشان دوره قاجار بود که از جمله کارهای وی میتوان به ساخت تالار آینه و تالار سلام در کاخ گلستان اشاره نمود. برخلاف تصور عامه، این خانه به بروجردیها تعلق نداشته بلکه از آنجا که سید حسن، مالک خانه، که از اهالی کاشان بود، از بروجرد مال التجاره وارد میکرد و با تجار این شهر نیز در ارتباط بود ، لذا به آقای حسن بروجردی شهرت یافت و این خانه نیز به نام بروجردیها نامیده شد.
معماری خانه بروجردیها:
خانه بروجردیها که در زمینی به مساحت ۱۷۰۰ متر مربع بنا شده است و زیربنایی در حدود ۳۰۰۰ متر مربع دارد، به صورت عمارتی دوطبقه ساخته شده است که در برخی قسمتها مثل قسمت جنوبی، با سرداب دارای ۳ طبقه میباشد. این خانه دارای حیاطی وسیع و سه ورودی در شمال، غرب و جنوب میباشد که ورودی اصلی در سمت شمال قرار دارد. همچنین ایوانهای سرپوشیده در اطراف حیاط قرار دارند. جلوخان در فضای هشتی، دارای ۶ عدد سکو برای انتظار مراجعین است که این سکوها پاخوری نام دارند.
خانه بروجردیها متشکل از دو بخش بیرونی و اندرونی است که بخش بیرونی این عمارت از هشتی، راهرو و دهلیز، حیاط مرکزی مستطیل شکل، بخش اصلی و تابستانی بنا، سرداب، آشپزخانه و انبارها و بادگیرها در دو بخش شمالی و جنوبی خانه تشکیل شده و بخش اندرونی دارای ۹ اتاق، حیاط خلوت و اتاق پنج دری ساده، صندوق خانه، اتاق نشیمن و یک سرداب بزرگ در بخش جنوبی و حیاط مرکزی و تالار پذیرایی در بخش شمالی است.
خانه بروجردیها متناسب با خصوصیات اقلیمی و شرایط آب و هوایی منطقه کویری کاشان و به گونهای طراحی و ساخته شده است که در گرمای شدید تابستان، هوای خنک و بسیار مطبوعی از طریق سه بادگیر واقع در بالای پشت بام که هر کدام دارای ارتفاعی برابر با ۴۰ متر هستند، به صورت طبیعی و دائمی به زیرزمینها سرازیر شده و در آنها جریان مییابد. هر یک از دو بخش اندرونی و بیرونی خانه بروجردیها دارای دربهای جداگانهای هستند که از طریق آنها میتوان به بیرون راه یافت. دیوارهای این سازه تا ارتفاع معینی تنها با گچ پوشیده شده و ساده هستند ، اما سقف آن تزیینات برجستهای دارد.
ورودی خانه بروجردیها از طریق در چوبیِ بزرگی با کنده کاریها و گُلْ میخهای متعدد و دو کوبه که بر پاشنه سنگی میچرخد، به هشتی راه مییابد. هشتی پس از ورودی اصلی قرار دارد و گنبدی آراسته به کاربندیهای بسیار زیبا دارد که در مرکز آن نورگیری تعبیه شده و از طریق دری مشابه درِ اصلی، که روبروی آن قرار گرفته، به حیاط راه مییابد. خانه بروجردیها از دو بخش زمستاننشین و تابستاننشین تشکیل شده است. تابستاننشین که مهمترین و اصلیترین بخش خانه بروجردیها است، مقابل ورودی اصلی و پشت به قبله قرار دارد. قوس بزرگ نمای آن که در تمام خانههای اعیانی قدیمی کاشان دیده میشود، احتمالاً تقلیدی است از طرح مثلّث در نمای معماری اروپایی که تحت تأثیر معماری ایرانی به صورت منحنی در آمده است.
در داخل محدوده قوس، گچبریهای برجسته، متأثر از تزیینات روسی مانند سماور و قوری، به چشم میخورد. تابستاننشین شامل دو اتاق، تالار اصلی، دو سرپوشیده فرعی، یک سرپوشیده اصلی، دو گوشواره، یک شاهنشین و تالار طنبی است که در مرکز آن، گنبدی با نورگیرهای زیبا و تزیینات مقرنسکاری قرار دارد. زمستاننشین، در شمال مجاور راهرو ورودی قرار دارد و مشتمل بر یک اتاق، یک شاهنشین پنج در با گچبریهای زیبا و ایوانی وسیع و آفتابگیر است. در قسمت شرق، سه اتاق سه در، در حد فاصل زمستاننشین و تابستاننشین قرار دارند که از راهروهایی مشترک به یکدیگر راه مییابند.
سقف اتاقهای خانه بروجردیها مسطح و فاقد تزیینات است. قسمت غربی زمستان نشین نیز با دو اتاق کوچک به همراه فضایی سرپوشیده، قسمت شمالی و جنوبی بنا را به هم میپیوندد. آشپزخانه وسیع با طاقچهها و صندوقخانه و انباری در شمال و سمت راست مجموعه واقع شده است و از راهروی باریک بدان راه مییابد. جالب آنکه خشت، گل و پایه بنا از سنگ لاشه محلی و ساروج ساخته شده است و درهای ورودی اتاقهای زیرزمین رو به بیرون باز میشود. طبقه اصلی با یک متر ارتفاع از سطح زمین نیز ساخته شده است تا از رطوبت محل در امان باشد. بازشوهای ساختمان، چوبی هستند و اندود داخلی بنا به جز یک اتاق، بقیه از جنس گچ میباشد.
سقفهای خانه بروجردیها کاشان دارای سیستم تاق-تویزه و تاق-چشمه گنبدی بوده و از جنس خشت بنا گردیده است. نوع پوشش بام متناسب با محیط از غوره گل، کاه گل و لایهای از برگ گیاهان ساخته شده است و. نمای عمارت نیز ترکیبی از آجر، گچ و شمشههای گچی است که در قسمت فوقانی نما به شکل زیبایی خودنمایی میکند. ورودی اصلی خانه بروجردیها کاشان به شکل یک دالان هشت ضلعی است که در جای جای سقف آن پنجرههای سقفی چندپهلو طراحی شدهاند و به واسطه این پنجرهها، نور خورشید به صورت طبیعی، فضای این دالان را روشن میکند. پس از عبور از این دالان، حیاط مستطیل شکل گستردهای قرار دارد که دارای استخر بوده و گرداگرد آن را درختان و گلها پوشانیدهاند.
در شمالیترین بخش خانه بروجردیها کاشان، آشپزخانه، اتاقها و پلههایی قرار دارد که به زیرزمین ختم میشود. در بخش جنوبی این عمارت، تالار بزرگی قرار دارد که با کندهکاریهای هنرمندانه و پنجرههای مشبک، مزین شده است و برای برگزاری جشنها و میهمانیها، به کار گرفته میشده است. خانه بروجردیها کاشان به جهت بادگیرهای غیر معمول خود که از سنگ، آجر، آجر آفتاب پخته و ترکیبی از رس، کاه و ملات ساخته شدهاند شهرت فراوانی یافته. این خانه هماکنون به عنوان موزه در دسترس عموم قرار دارد و به چهار بخش سالنهای پذیرش، مراسم، تالارهای مسکونی و اتاقها تقسیم شده است.
اسکرینشات پلان خانه بروجردیها کاشان:
پلانهای ترسیمی خانه بروجردیها کاشان:
- طبقه زیرزمین
- طبقه همکف
- طبقه اول
- نما
- برش
عناوین اصلی و سرفصلهای پاورپوینت تحلیل خانه بروجردیها:
- موقعیت جغرافیایی و کشوری بنا
- آب و هوا و بادهای منطقهای
- پوشش گیاهی منطقه
- جهتگیری
- موقعیت خانه بروجردیها در کاشان
- تاریخچه خانه بروجردیها
- معمار خانه بروجردیها
- روش کار استاد علی مریم کاشانی
- شرح مواردی درباره خانههای مناطق کویری
- پلان خانه بروجردیها
- نماها
- مقطع
- ورودی
- شرح پلان خانه بروجردیها (معماری داخلی و عملکرد فضاها)
- تقسیمات خانه بروجردیها (بیرونی و اندرونی)
- مطالح مورد استفاده در خانه بروجردیها
- بازشوها
- تامین نور در خانه بروجردیها
- تجزیه و تحلیل نمای اصلی خانه بروجردیها
- تزیینات
- گچبریهای داخل بنا
- کاشیکاریها
- تابستاننشین
- زمستاننشین
- بادگیر خانه بروجردیها
- عکس خانه بروجردیها
- منابع
پاورپوینت تحلیل خانه بروجردیها کاشان برای نخستین بار و به طور اختصاصی، توسط فروشگاه معماری دیسامگ و در قالب ۱۲۰ اسلاید تهیه و تدوین شده است و هم اکنون در اختیار شما عزیزان قرار دارد. شما با خرید و دانلود فوری پاورپوینت تحلیل خانه بروجردیها یکی از بهترین منابعی جهت مطالعه تحلیل خانه بروجردیهای کاشان را در دست خواهید داشت که میتواند به عنوان یک پروژه دانشجویی فوقالعاده نیز مورد استفاده قرار بگیرد.
سپاس فراوان از لطف شما
درود بر شما دوست بزرگوار
ممنون-بسیار عالی و قابل ستایش است
درصورت امکان از کمال الملک مطالب بیشتری بگذارید